پایان نامه

جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته روان شناسی بالینی – خانواده درمانی

عنوان:

بررسی عملکرد خانواده با ویژگی های روانشناختی و کمرویی نوجوانان

استاد راهنما:

دکتر علیرضا مرادی

استاد مشاور:

دکتر علی فتحی آشتیانی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

فصل اول:گستره مساله مورد بررسی

1-1-مقدمه………………………………………………………………………………………..1

1-2-بیان مساله………………………………………………………………………………….3

1-3-سوال های پژوهش…………………………………………………………………………..6

1-4-ضرورت پژوهش……………………………………………………………………………….6

1-5-اهداف پژوهش…………………………………………………………………………….7

1-6-فرضیه های پژوهش…………………………………………………………………………..8

1-7-تعاریف نظری و عملیاتی مفاهیم و متغیرهای پژوهش…………………………………….8

فصل دوم: مرروی بر یافته های نظری و پژوهشی در قلمرو مساله مورد بررسی

2-1-خانواده و تعاملات آن……………………………………………………………………..11

2-2-موقعیت های ایجاد کننده آسیب نوجوانان……………………………………………..14

2-2-1-دوره وجوانی…………………………………………………………………………16

2-3-کمرویی…………………………………………………………………………………….18

2-3-1-تعریف کمرویی…………………………………………………………………………..18

2-3-2-شیوع کمرویی……………………………………………………………………….25

2-3-3-پیامدهای‌کمرویی……………………………………………………………………26

2-3-4-پیوستار کمرویی…………………………………………………………………….28

2-3-5-علل کمرویی………………………………………………………………………30

2-3-6-نظریه های کمرویی………………………………………………………………..34

2-3-6-1-نظریه روان تحلیل گری………………………………………………………34

2-3-6-2-نظریه اریکسون………………………………………………………………….34

2-3-6-3-نظریه اسنادی زیمباردو………………………………………………………….34

2-3-6-4-نظریه شناختی آرنولد باس…………………………………………………35

2-3-7-کمرویی و ویژگی های روانشناختی……………………………………35

2-3-8-ارتباط خانواده با ویژگی های روانشناختی……………………………….37

فصل سوم:روش تحقیق

3-1-طرح پژوهش………………………………………………………………………47

3-2-جامعه آماری……………………………………………………………………….47

3-3-گروه نمونه………………………………………………………………………..47

3-4-روش نمونه گیری……………………………………………………………….47

3-5-ابزارهای پژوهش…………………………………………………………….47

3-5-1-پرسش نامه اطلاعات دموگرافیک…………………………………………48

3-5-2- پرسشنامه سنجش خانواده مک مستر……………………………………48

3-5-3–پرسش نامه کمرویی……………………………………………………49

3-5-4-پرسش نامه اضطراب بک…………………………………………………50

3-5-5-پرسشنامه افسردگی بک……………………………………………….50

3-6-روش‌اجرای آزمون ها…………………………………………………………..52

3-7-شیوه‌تجزیه و تحلیل………………………………………………………….52

فصل چهارم:یافته های پژوهش

4-1-یافته‌های توصیفی……………………………………………………………….55

4-2-یافته‌های استنباطی……………………………………………………………..62

3-4-یافته­های انبی……………………………………………………………………65

فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری

5-1-بحث‌درچهارچوب‌قرضیه‌های پژوهش………………………………………..68

5-2-نتیجه گیری………………………………………………………………….. 70

5-3-محدودیتها……………………………………………………………………….71

5-5-پیشنهادها……………………………………………………………………71

منابع فارسی……………………………………………………………………..72

منابع انگلیسی………………………………………………………………..73

پیوست ها………………………………………………………………………….. 82

چکیده:

مقدمه:پژوهش حاضر به منظور بررسی عملکرد خانواده با ویژگی های روانشناختی و کمرویی نوجوانان انجام شده است.

روش: پژوهش حاضر یک تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است. هدف از پژوهش حاضر بررسی عملکرد خانواده با ویژگی های روانشناختی و کمرویی نوجوانان می باشد.گروه نمونه مورد مطالعه در این پژوهش 240 نفر بود که تعداد 40 نفر به دلیل نقص در تکمیل مقیاس ها کنار گذاشته شدند و نمونه نهایی به 200 نفر، شامل 200 دختر نوجوان 15 تا 18 ساله شهر تهران تقلیل پیدا کردند.ابزارهایی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند عبارتند از پرسش نامه کمرویی،پرسش نامه اضطراب بک،پرسش نامه افسردگی بک،پرسش نامه عملکرد خانواده،پرسش نامه دموگرافیک. با توجه به ماهیت متغیر ها و طرح پژوهش از مدل های همبستگی و تحلیل رگرسیون برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.

یافته ها: جهت بررسی فرضیه‌ها و سوال‌های پژوهش، از شاخص‌های آماری همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و آزمونT مستقل استفاده گردید نتایج  حاکی از آن است که کمرویی با اضطراب و افسردگی همبستگی مثبت معنادار و با زیرمقیاس ها و نمره کل عملکرد خانواده رابطه معکوس معنادار دارد. اضطراب و افسردگی نیز با زیرمقیاس ها و نمره کل عملکرد خانواده همبستگی منفی معنادار دارند . برای تعیین سهم عملکرد خانواده در تبیین واریانس کمرویی دانش آموزان از تحلیل رگرسیون چندمتغیری گام به گام استفاده گردید .نمره کل عملکرد خانواده به تنهایی 35% از واریانس کمرویی را تبیین می‌کند، آزمون آماریF برای معنی‌داری ضریب همبستگی برابر با 8/104 است که در سطح 001/0 معنی‌دار است. نمره کل عملکرد خانواده و نقش ها با هم 41% از واریانس کمرویی را پیش‌بینی می‌کنند، آزمون آماریF برای معنی‌داری ضریب همبستگی برابر با 5/69 است که در سطح 001/0 معنی‌دار است. به این ترتیب با کم کردن سهم خالص نمره کل عملکرد خانواده در تبیین کمرویی مشخص می‌شود که زیرمقیاس نقش ها 6 درصد از واریانس کمرویی را تبیین می‌کند. کمرویی می‌تواند 25 درصد از واریانس اضطراب و 31 درصد از واریانس افسردگی را پیش‌بینی نماید.

نتیجه گیری:براساس نتایج به دست آمده عملکرد ضعیف خانواده با کمرویی نوجوانان رابطه مستقیم دارد. بین میزان کمرویی واضطراب رابطه مستقیم وجود دارد. همچنین بین میزان کمرویی و افسردگی رابطه مستقیم وجود دارد.

فصل اول: گستره مساله مورد بررسی

1-1- مقدمه

خانواده به عنوان نهادی که زمینه و بستر آموزش و رشد روانی- اجتماعی فرزندان را فراهم می سازد؛ نقش بسزایی در وضعیت روانی فرزندان دارد و از اعضایی تشکیل شده که به گونه ای پویا و مرتبط، به یکدیگر وابسته اند و به همین دلیل نیز رفتارشان به صورت کاملا مجزا از کل نظام خانواده قابل بررسی نیست( لطفی کاشانی و وزیری، 1383).

از طرفی والدین به عنوان قویترین عامل اثرگذار بر الگوهای تعاملی خانواده به شمار می آیند. آنها با ایجاد روابط عاطفی سالم و سازنده، ابراز محبت و پذیرش تعاملات صحیح و شیوه های برخورد مناسب می توانند بهترین و مؤثرترین شیوه اجتماعی شدن و مبنای یک تربیت صحیح را فراهم آورند (طهماسیان، 1375).

عملکرد خانواده به عنوان واحد اجتماعی، نقش انکارناپذیری در برقراری نحوه تعاملات و واکنش های اجتماعی داشته و عملکرد سالم و سازنده ضامن سلامت اجتماعی است. در چنین محیطی کودک به سلامت روان و شخصیت با ثبات دست یافته و کمتر دچار آسیب پذیری می شود. در واقع فرد تحت تاثیر روابط سالم حاکم بر خانه ارتباط پذیری با جامعه را یاد می گیرد.

برعکس هرچه خانواده دارای عملکرد بد و آشفته باشد به همان نسبت سلامت آن جامعه بیشتر تهدید می شود و کودک در آن محیط دچار تزلزل شخصیت و سوءتحریفات می شود. زیرا اختلال در عملکرد خانواده نشانه اختلال در منظومه خانواده است که کودک را به سمت آسیب پذیری سوق می دهد (متچیندا[1]، 1999).  این کودکان که آسیب پذیرند و در معرض عوامل خطرزای گوناگونی قرار دارند و در جامعه دچار مشکلات فراوانی می گردند.

رویکردهای مختلف خانواده روی اثر پویایی خانواده ها، الگوهای تعاملی و عملکرد سازگاری فردی اعضای خانواده تاکید دارند (بیورز[2]، هامیسون[3]،1990؛ نقل از سالیوان،کنتسون،2000). همچنین محققین بیان داشته اند که عملکرد ضعیف خانواده، بیان کننده گسترش آسیب های روانی در کودکان و نوجوانان اند (کومبرینگ[4] و گراهام[5]، 1994؛ جاکوپ[6]، 1998، پاپرو[7]،2000؛ نقل از سالیوان و کنتسون،2000).

باید توجه داشت که رابطه نوجوان با محیط یک رابطه یک طرفه نیست که تنها از محیط تاثیر بپذیرد، بلکه او نیز بر حسب شرایط بر محیط خود تاثیر می گذارد. امروزه با طیف وسیعی از اختلالات و ناهنجاری های رفتاری در دوره رشد از جمله اضطراب،افسردگی و کمرویی[8] مواجه هستیم که از معیارهای تعریف شده رفتار بهنجار خارج بوده و قابلیت فرد برای برقراری سازگاری با محیط را به پایین ترین سطح تنزل می دهد.

برخی از این رفتارها مخصوص شرایط دوره های رشدی فرد بوده که پس از گذر از آن دوره، وضعیت فرد دگرگون شده و الگو های رفتاری در قالب هنجارهای تعریف شده، شکل می گیرد. ولیکن در موارد قابل ملاحظه ای نه تنها رفتارهای نابهنجار تداوم پیدا کرده، بلکه با ورود به شرایط جدید از پیچیدگی و شدت بیشتری هم برخوردار می گردد.

خانواده علیرغم تغییرات گسترده ای که پیدا کرده است، همچنان به عنوان عامل درجه اول تاثیر گذار در شکل دهی رفتار نوجوانان نقش ایفا می کند. شرایط نامناسب و پرتنش محیط خانواده، عامل تهدیدکننده بهداشت و سلامت روانی فرزندان است.  هیچکدام از نهادهای اجتماعی به اندازه خانواده در این امر موثر نمی باشند.

در بسیاری از متون نظری و عملی روانشناسی، جامعه شناسی و علوم اجتماعی، شرایط نامناسب عاطفی و تنش زای محیط خانواده عامل تهدید کننده ای برای وضعیت بهداشت روانی اعضا آن محسوب می شود. به اعتقاد می یر، منینجر و وایتزمن[9] خانواده مهمترین سهم را در تشکیل شخصیت فرد دارد (احدی و بنی جمالی، 1378).

بهداشت روان بستگی به سلامت عاطفی دارد و خانواده تامین کننده سلامت عاطفی فرد است. در خانواده ای که عشق و علاقه به اندازه کافی مبادله می شود، می توان امیدوار بود که سلامت روانی اعضای آن تا حد زیادی تامین می شود.

خانواده کانونی است که باید استرس های وارد شده به اعضای خود را تخفیف داده و راه رشد و شکوفایی آنان را هموارکند. اگر محیط خانواده سالم و سازنده باشد و نیازهای جسمی و روانی اعضا را برآورده کند فرد از سرچشمه طبیعی کمک سیراب می شود و نیازی به نهادهای امداد رسانی خارج از خانواده ندارد. شواهد پژوهشی نشان داده اند که عملکرد خانواده بر سلامت روانشناختی[10] نوجوانان، آسیب های روانی، خودکشی[11] و عزت نفس اثر دارد (مرادی، 1385).  از آن جایی‎که شخصیت کودکان در خانواده شکل می گیرد و کودک با والدین همانندسازی می کند لذا چگونگی رفتار والدین و شیوه تربیتی شان نه تنها در بهداشت روانی او بلکه در شکل گیری هویت هم نقش بسزایی دارد.

تحقیق بر روی خانواده و عوامل خانوادگی مرتبط با کمرویی ،افسردگی و اضطراب نوجوانان، اغلب موارد شامل آسیب شناسی روانی، الگوهای تربیتی، کارکرد زناشویی و ساختار خانوادگی آنها می باشد (کوون وکوون،2002؛دیویس و کامینگز،2006؛گودمن و گاتلیب،1999؛شیبر،2001).

علاوه بر آن جنبه های دیگر محیط خانوادگی مانند تعارضات زناشویی(کامینگز، 2004)و عملکرد بد خانواده (گودمن و گاتلیب، 1999) ممکن است بخشی از ارتباط بین کمرویی، افسردگی و اضطراب در نوجوانان را توضیح دهد (داونی و کوین،1990؛ امری، وین تراب و نیل، 1982؛ راتر و کوین تون، 1984).

کاشانی، سوآرز، جونز و رید (1999) محیط خانوادگی نوجوانان افسرده و مضطرب و کمرو را مورد بررسی قرار داده اند و به این نتیجه رسیدند که آنها بسیار کمتر از خانواده هایشان مغرورند،کمتر به آنها اعتماد می کنند و به آنها احترام می گذارند و بین اعضای خانواده شان وفاداری و صداقت و محبت کمتری به چشم می خورد. آنها در شرایطی که تحت فشار قرار دارند کمتر قادرند که خود را با شرایط تطبیق دهند و احساس می کنند که کمتر از سوی اعضای خانواده شان حمایت می شوند(کاشانی، سوآرز، جونز و رید، 1999).

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه کلیک کنید

 

نظرات شما عزیزان: